Wybieramy odmiany winorośli
Piękne, duże i smaczne winogrona oraz dobrej jakości wino, to cel i marzenie każdego ambitnego amatora. Bardzo dużo zależy od odmiany winorośli, jaką więc odmianę wybrać?
Mnogość i różnorodność spotykanych w Polsce odmian winorośli, stawia przed amatorami tego gatunku trudne zadanie wyboru odpowiedniej odmiany do uprawy na działce czy w ogrodzie. Jakie są więc właściwe kryteria wyboru i na co w pierwszym rzędzie działkowiec powinien zwrócić uwagę?
Kryteria doboru
Możemy wybierać odmiany konsumpcyjne (deserowe), lub też przetwórcze (na wina i soki). Należy pamiętać, że odmiana na dobrej jakości wino, prawie nigdy nie przedstawia większej wartości konsumpcyjnej. Także odwrotnie - wino wykonane z owoców typowej odmiany deserowej, na pewno nie zadowoli koneserów tego trunku. Sok odmian przetwórczych powinien być bogaty w związki tworzące ekstrakt, kwasy organiczne, cukry, sole mineralne itp. Owoce najbardziej wartościowych odmian deserowych, mają zwarty, chrupiący miąższ, łagodny smak i niezbyt wysoką zawartość kwasów organicznych.Istnieją wprawdzie odmiany określane mianem ogólnoużytkowych (uniwersalnych), jednak połączenie cech konsumpcyjnych i przetwórczych, ma w ich przypadku, zawsze charakter kompromisowy.
Łatwość uprawy
Pod tym ogólnym określeniem kryją się bardzo istotne dla działkowca cechy winorośli, a więc: mrozoodporność, odporność na choroby, niezawodność plonowania, małe wymagania glebowe itp. Niestety, trzeba w tym miejscu stwierdzić, że łatwość uprawy jest prawie zawsze powiązana z jakością owoców i wina w sposób odwrotnie proporcjonalny, a więc - im odmiana łatwiejsza w uprawie, tym mniej wartościowa. Mało zorientowani amatorzy domagają się często od szkółkarza sprzedaży sadzonek odmian o dużych i smacznych owocach i jednocześnie odpornych na mróz i choroby, a takie odmiany po prostu nie istnieją! Można oczywiście wrażliwe na mróz odmiany okrywać na zimę, a podatne na choroby - profilaktycznie opryskiwać - taka decyzja zależy oczywiście od naszych preferencji i chęci uprawy danej odmiany.Odmiany deserowe do uprawy w gruncie
Alden - odmiana znana w Polsce od dawna, o dość późnej porze dojrzewania owoców, dlatego należy ją sadzić w najcieplejszych miejscach ogrodu. Owoce duże, ciemne, o specyficznym, ale przyjemnym smaku. Wzrost krzewów silny, średnia odporność na mróz i choroby.Einset Seedless - wczesna odmiana beznasienna, o średniej wielkości, różowych, słodkich owocach. Wytrzymuje dość dobrze mrozy do -27°C, średnio odporna na mączniaka rzekomego.
Kristaly - bardzo wczesna odmiana, o jasnych, średniej wielkości, smacznych owocach. Wytrzymuje mrozy do -25°C, średnio odporna na choroby grzybowe.
Muskat Bleu syn. Aromato - odmiana w znacznym stopniu odporna na choroby grzybowe, średnio odporna na mróz. Dość duże, granatowe owoce dojrzewają wcześnie i charakteryzują się bardzo dobrym, muszkatowym smakiem.
Swenson Red syn. Elmer - odmiana, która pomimo wysokiej mrozoodporności (ok. -30°C), ma jednak całkiem smaczne owoce. Jagody są o zróżnicowanym stopniu wybarwienia, od jasnoróżowej po ciemnopurpurową. Średnio odporna na mączniaka rzekomego. Jej wadą jest złe zawiązywanie owoców, co powoduje, że grona są często nierównomiernie wypełnione, "przestrzelone". Można tej wady uniknąć uprawiając krzewy w wysokich formach, na żyznych glebach nawożonych organicznie. Dodatkowo należy bezpośrednio przed kwitnieniem przyciąć wierzchołki latorośli, co poprawia odżywianie kwiatostanów i zawiązki nie osypują się. Z owoców tej odmiany można również uzyskać bardzo dobrej jakości wino likierowe (wzmacniane).
Palatina - dobrze znana w Polsce węgierska odmiana pod synonimem Prim. Krzewy rosną średnio silnie i są średnio odporne na mróz i choroby. Wchłodniejszych rejonach Polski krzewy powinny zimować pod przykryciem. Jasne owoce dojrzewają wcześnie i charakteryzują się bardzo dobrym, muszkatowym smakiem.
V 68021 - oznaczona symbolem hodowlanym selekcja kanadyjska, o dużych, jasnoróżowych owocach. Krzewy wytrzymują mrozy do -25°C. Średnio odporna na mączniaka rzekomego.
Odmiany deserowe do uprawy pod osłonami
Oprócz znanych i cenionych w Polsce odmian wielkoowocowych, takich, jak: Arkadia, Kodrianka, Wostorg, Frumoasa Albae, Muskat Letni, warto również polecić zwłaszcza najnowsze odmiany hodowli ukraińskiej i rosyjskiej. Są to odmiany typowo deserowe o dużych owocach, ale niższej odporności i wyższych wymaganiach cieplnych podczas wegetacji.Arocznyj - odmiana o silnym wzroście, średnio odporna na mróz i choroby grzybowe. Pora dojrzewania owoców wczesna. Jagody duże, o oryginalnym wydłużonym kształcie, ciemnoróżowe, bardzo smaczne.
Lilla - odmiana hodowli węgierskiej, o wczesnej porze dojrzewania owoców. Grona i jagody duże, żółtozielone, a w pełnej dojrzałości złociste. Miąższ średnio zwarty, smaczny. Średnio wrażliwa na mróz.
Nadieżda AZOS - odmiana wczesna, o dużych, atrakcyjnych i bardzo smacznych granatowych owocach. Pod folią owoce dojrzewają kilkanaście dni przed Talizmanem. Odmiana bardzo plenna. Odporność na mróz i choroby średnia. Rusboł - odmiana beznasienna, o jasnych, wcześnie dojrzewających owocach. Grona duże, średnio zwarte. Jagody średniej wielkości, słodkie, smaczne.
Talizman syn. Kesza 1 - odmiana o średnio wczesnej porze dojrzewania owoców. Jagody jasne, pokaźnych rozmiarów (30-40 mm średnicy), smak neutralny, bez wyraźnego aromatu. Odmiana o kwiatach funkcjonalnie żeńskich, wymaga zapylaczy. Odporność na mróz i choroby niezbyt wysoka.
Wiktoria - pora dojrzewania owoców wczesna. Owoce duże, barwy ciemnoróżowej, bardzo smaczne. Odporność na mróz i choroby niezbyt wysoka.
Wostorg Idealnyj - dalsza krzyżówka znanej odmiany Wostorg. Owoce dojrzewają kilka dni później od odmiany Wostorg. Grona i jagody duże, żółtozielone, smaczne. Odporność na choroby grzybowe średnia. Wytrzymuje mrozy do -25°C.
Odmiany na wina i soki
Z odporniejszych odmian na białe wino warto polecić znaną w Polsce odmianę Aurora, a na wina wyższej jakości, nieco mniej odporne odmiany: Bianca, Seyval Blanc, Sibera oraz nową polską odmianę Jutrzenka. Na aromatyczne soki dobrą odmianą jest Muskat Odeski, ale jest to odmiana o niezbyt wysokiej mrozoodporności. Najbardziej odporne odmiany na czerwone wino to: Marechal Foch i Cascade, a na wyjątkowo smaczny sok - Leon Millot. Odmiany na czerwone wina wyższej jakości to: Regent i Rondo.Najlepsze warunki do uprawy winorośli to: osłonięte, zaciszne, silnie nasłonecznione stanowiska pod południową ścianą budynku lub altany. Zasada jest jedna, im więcej słońca dociera do krzewów w ciągu dnia, tym lepiej.
Roman Myśliwiec
Działkowiec 5/06
Działkowiec 5/06